πατροκτονία

(Νομ.). Ο φόνος του πατέρα από το παιδί του. Η πράξη του πατροκτόνου. Κατά το αρχαιότατο άγραφο ελληνικό δίκαιο, π. ήταν και ο φόνος κάθε ατόμου ενός γένους, από μέλος του ίδιου γένους. Το αδίκημα το θεωρούσαν καθαρά οικογενειακό και το δίκαζαν σε δικαστήριο του γένους, χωρίς να επεμβαίνει η πολιτεία. Η συνηθισμένη ποινή ήταν η εξορία (αειφυγία). Ο Δράκων, που κωδικοποίησε τους άγραφους νόμους στη συλλογή Φονικοί νόμοι, καταχώρησε αυτούσιο τον μέχρι τότε άγραφο αυτό νόμο. Το νόμο δεν τον έθιξε ούτε ο Σόλων, αν και είχε γίνει κοινή συνείδηση ότι η εξορία ήταν πολύ επιεικής καταδίκη. Πολλοί άλλωστε πατροκτόνοι έσπευδαν μόνοι τους να φύγουν, πριν δικαστούν. Στην αρχαία Ρώμη αρχικά χαρακτηριζόταν π. κάθε φόνος πολίτη και κάθε αδίκημα εναντίον της πατρίδας. Αργότερα π. λέγονταν οι δολοφόνοι συγγενών τους. Ο Πομπήιος (70 π.Χ.) περιόρισε την π. στο φόνο αδελφών, συζύγων και πατρώνων. Ποινή της π. ήταν ο θάνατος, είτε στη φωτιά είτε ως βορά του ενόχου στα θηρία, αν και πολλές φορές χρησιμοποιούσαν και τον πνιγμό στη θάλασσα. Κατά τον πρώτο γερμανικό κώδικα, η ποινή της π. ήταν ο θάνατος στον τροχό, αφού πρώτα βασάνιζαν τον ένοχο με πυρωμένα σίδερα (1532). Στη Γαλλία, πριν από την επανάσταση, τιμωρούσαν την π. με κόψιμο του δεξιού χεριού και μετά με θάνατο με μαστίγωση. Έπειτα έκαιγαν το σώμα και σκορπούσαν τη στάχτη στον άνεμο. Η ποινή αυτή διατηρήθηκε έως το 1832. Οι νεότερες νομοθεσίες χαρακτηρίζουν την π. έγκλημα. Η συγγένεια μεταξύ θύματος και πατροκτόνου θεωρείται επιβαρυντικό στοιχείο για τον ένοχο.

* * *

ἡ, ΝΜΑ [πατροκτόνος]

ο φόνος τού πατέρα από το παιδί του, έγκλημα που οι σύγχρονες νομοθεσίες και ο Ελληνικός Ποινικός Κώδικας τιμωρούν ως ανθρωποκτονία, ενώ οι παλαιές νομοθεσίες προέβλεπαν ιδιαίτερο αδίκημα πατροκτονίας, για το οποίο η ποινή ήταν πάντοτε ο θάνατος.